کد مطلب:43693 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:60

گنجینه پرسمان » خانواده و زندگي

آيا درست است كه مهرية خانمي هموزن خودش باشد؟ آيا مي شود مثلاً قلب يا كلية داماد را مهرية زن قرار داد؟ اگر بر اين اساس عقد خوانده شد، آيا عقد باطل است؟

مَهر يا صداق مالي است كه زن بر اثر ازدواج مالك آن مي گردد و مرد ملزم به دادن آن به زن مي شود. هر گاه مهر در عقد نكاح تعيين شده باشد، آن را مهر المسمي گويند و عبارت از مال معيّني است كه با عنوان مَِهر با توافق زوجين تعيين مي شود. اين مال ممكن است عين معيّن باشد مانند خانه و زمين و باغ و اتومبيل، يا ممكن است منفعت باشد، چنان كه اجاره بهاي خانه اي يا سكونت در منزلي را براي مدّت معيّن مهر قرار دهند. نيز ممكن است مَهر كاري باشد كه ارزش اقتصادي داشته باشد، مانند آموزش زبان خارجي. همچنين مهر ممكن است نه عين باشد، نه منفعت و نه عمل، بلكه حق باشد، مانند حق انتقاع و حق خيار.(1)

چيزي كه به عنوان مهر تعيين مي شود، بايد داراي شرايط عمومي مورد معامله باشد، يعني:

الف) بايد ماليت داشته باشد، يعني اين كه داراي ارزش داد و ستد اقتصادي باشد.

ب) مهر بايد قابل تملك به وسيله زن باشد.

ج) مهر بايد منفعت عقلايي داشته باشد.

د) شوهر بايد قدرت بر تسليم مهر داشته باشد وگرنه تعيين مهر درست نخواهد بود.

هـ) مهر بايد مشخص باشد. اگر مالي كه به عنوان مهر مشخص شده، مجهول و نامعين باشد، مهر باطل مي شود.

با توجه به شرايطي كه ذكر شد اگر مهر را به اندازه وزن زن قرار دهند، اگر مشخص باشد، مثلاً 50 كيلو طلا مانعي ندارد، هر چند از نظر اسلام مهريه خيلي زياد مذمت بسيار شده است امّا اگر به صورت نامشخص صرفاً وزن زن را بگويند، چون امر مجهولي است و ممكن است در هر زماني وزن زن تغيير بكند، اين مهر باطل مي باشد.

اگر بخواهد مهر را قلب يا ديگر اعضاي بدن داماد قرار دهد، چون در اين موارد مهر قابل تملّك به وسيلة زن نمي باشد و هرگاه زن مطالبه كند، داماد قدرت بر تسليم اعضاي خود را ندارد (چون در صورت تسليم اعضاي بدن خود مانند قلب ديگر نمي تواند به حيات خود ادامه دهد و اين امر غير عقلايي و نادرستي مي باشد) اين مهر باطل مي باشد.

اگر بر اساس مهريه اي كه مجهول و نامشخص است و مهريه اي كه قدرت بر تسليم آن براي داماد وجود ندارد، عقد نكاح محقق شد، مهر باطل مي باشد، ولي عقد نكاح دائم صحيح مي باشد، چون مهر جزء اركان نكاح دائم نمي باشد كه با بطلان مهر به عقد نكاح خدشه اي وارد شود. در صورت بطلان مهر تعيين شده، مهريه قابل مطالبه مهر المثل خواهد بود. مهر المثل مهري است كه به موجب قرار داد تعيين نشده و بر اساس حال زن از حيث شرافت خانوادگي و ساير صفات و وضعيت او و مقتضيات زمان و مكان معيّن مي شود.(2)

پي نوشت ها:

1. دكتر سيد حسين صفائي، حقوق خانواده، ج 1، ص 193 و 195.

2. همان، ص 214.